1963'te fark edilen dokuz hektarlık kazı bölgesinin önemi yaklaşık 10 yıl kadar önce tarlasını karasabanla sürerken bulduğu oymalı taşı müzeye götüren Mahmut Kılıç sayesinde anlaşılabilmiştir.
Şanlıurfa'ya 20 km'lik bir mesafede, Örencik Köyü yakınlarındadır. 1995 yılında ilk kez Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Şanlıurfa Müze Müdürlüğü'nün işbirliğiyle kazı çalışmalarına başlandı. Kazılar Alman arkeolog Doç. Dr. Klaus Schmidt’in başkanlığında yürütülmekte olup, her yıl eylül ve ekim aylarında 10 haftalık bir süreç içinde yapılmaktadır.
Günümüze kadar yapılan kazılar sonucunda bir Cilalı Taş Devri yerleşimi olduğu anlaşıldı. Tarihi MÖ 11 binyıllarına uzanan, tapınma amaçlı törensel alanlara ait mimari kalıntılar, dikili taşlar ve üzerinde kabartmalı yabani hayvan ve bitki figürlerinin bulunduğu taşlar günyüzüne çıkartıldı. Bölgenin önemi ise günyüzüne çıkarılan en büyük tapınma alanını barındırmasıdır.
Günümüze kadar yapılan kazılarda elde edilen bulgular çerçevesinde uzmanlar Cilalı Taş Devri insanının henüz çevresindeki hayvanları evcilleştiremediğini düşünmektedir.
Bölgedeki kazı çalışmalarının her yıl Eylül ayında başladığını ve yaklaşık 10 hafta sürdüğünü anımsatan Doç. Dr. Klaus Schmidt şunları belirtti:
‘Göbeklitepe'deki kazılarda elde ettiğimiz bulgularla, dünyanın bilinen en eski tapınma merkezlerinden birinin bu bölgede olduğunu ortaya çıkarmıştık. Ancak, son kazı çalışmalarıyla tapınma merkezinin dünyanın en büyük tapınma merkezi olduğunu tespit ettik. Yaptığımız araştırmalarda, Cilalı Taş Devrinde yaşamış insanların, yabani sığır, akrep, tilki, yılan, aslan, yaban eşeği, yaban ördeği ve yabani bitki kabartmalarını incelediğimizde hayvanlarını evcilleştiremedikleri sonucuna ulaştık. Ayrıca, dikili taşların (Stel) üzerindeki resimler ve kabartmalar o dönemde yaşamış olan insanların sanatları hakkında bizlere fikir veriyor. Buradaki tapınak, dünyanın bilinen en büyük tapınağı olma özelliğini taşıyor' diye konuştu.
Göbeklitepe, arkeoloji dünyasının en büyük keşiflerinden biridir. Çünkü daha şehir hayatına geçmemiş olduğu düşünülen avcı-toplayıcı toplumların tapınak inşa etmiş olduğunu gösteren ilk örnektir ve bu da şehirleşme yani medeniyet tarihinde devrim niteliğinde bir buluştur. Hatta bu buluşu sebeple kazıyı yapan Dr. Klaus Schmidt, "Önce tapınak geldi, şehir sonradan geldi" demiş ve bu sözüyle erken medeniyet tarihine yeni bir açılım getirmiştir.
•15 SENEDİR KAZILIYOR
•M.Ö. 9,600 - 11,600 YAŞINDA DÜNYA’DAKİ EN ESKİ TAPINAK (National Geographic DİNİN DOĞUŞU diye kapak yaptı)
•4 TANESİ TOPRAK ALTINDAN ÇIKARILMIŞ DURUMDA
•20+ DAHA YERALTINDA
•YAPMIŞLAR, 50 SENE SONRA GÖMÜP DİĞERİNİ YAPMIŞLAR. ( M.Ö. 9,600 – M.Ö. 8,500)
•EN İÇTEKİ YUVARLAĞA GİRİŞ YOK!
•15 TONLUK TAŞLAR 300 - 400 MT ÖTEDEN TAŞINIYOR (O DÖNEM TEKERLEK YOK !)
BULGULAR
•O TARİHTEKİ EN YAKIN YERLEŞİM (NEVALİ ÇÖRİ) 35 KM ÖTEDE
•AMA NEVALİ ÇÖRİ NÜFUSU,16 TON TAŞIMAK İÇİN YETERSİZ, BAŞKALARI DA
OLMALI
•GÖBEKLİTEPE’DE BU BOYUTTA BİR KAYA İŞÇİLİĞİ İÇİN GEREKLİ EL ALETLERİ
BULUNMADI (TAŞ BALTA v.b.)
•BOL YENMİŞ HAYVAN KEMİĞİ VAR
•HENÜZ HİÇ GÖMÜLMÜŞ İNSAN BULUNMADI (MEZAR OLAMAZ)
•YAPILARDA KAPI YOK (EV OLAMAZ) Kapı var gibi, ilk plana dikkatli bakın, en içe giri
yok ! Labirent gibi bitiyor
•AYRI YERLERDEKİ İNSAN GRUPLARI (nerede?) BİRBİRLERİYLE HABERLEŞMİŞ (nasıl?)
•AYNI ZAMANDA KALKIP HEP BERABER GELMİŞLER
•YANLARINDA DA YEMEKLERİNİ VE EL ALETLERİNİ GETİRMİŞLER
•BİR SÜRE ORADA YAŞAYIP TAPINAĞI YAPMIŞLAR
•EL ALETLERİNİ DE ALIP EVLERİNE DÖNMÜŞLER
•ARADA UĞRAMIŞLAR (mı? ne yapmışlar? ne zamanlarda?)
•50 SENE SONRA GÖMÜP YENİSİNİ YAPMIŞLAR (neden?)
•1000 + SENE SONRA YAPMAZ OLMUŞLAR (neden?)
POZITIF
•ALMAN EKİP ÇOK İYİ, KAZI DEVAM EDECEK
•YURTDIŞINDA HIZLA TANINIYOR (National Geographic, History Channel, bir çok dış TV kanalı v.s.)
•DÜNYA MİRASI İLAN EDİLİYOR
•TEPESİNE YÜRÜME PLATFORMU YAPILIYOR
•AÇILANLARIN ÜSTÜ TAMAMEN KAPATILACAK, PROJE HAZIR
•URFA’YA GÜZEL BİR MÜZE YAPILACAK, PLANI HAZIR
•URFA’DA GÜZEL OTELLER YAPILIYOR
•BELEDİYE BAŞKANI ÇOK DEĞERLİ BİR İNSAN (ama Göbeklitepe şu an Belediye sınırı dışında, hiç bi
şey yapamıyor. Yine de ilerisi için büyük şans)
NEGATİF
ZİYARETÇİ 50 (önce) – 100 (geçen sene) – 300 (bu sene) => GELECEK SENE GÜNDE 1000+ ZİYARETÇİ
AMA:
•DEV ALANI VARDİYALI ÇALIŞAN 3 TANE KÖYLÜ KORUYOR, taşınabilir 1 heykel çalınmış bile !
•KÖYLÜLERİN (bekçi?) MAAŞLARINI ALMANLAR ÖDÜYOR
•GİRİŞ ALANI YOK (BİLET GİŞESİ, OTOPARK, KAFE, MAĞAZA, TUVALET) KÖTÜ BİR PROJE BİR YERLERDE TAKILMIŞ DURUMDA (yani ANKARA’DA)
•ARABALAR BİR TAPINAĞIN PLATFORMU ÜSTÜNE PARK EDİYOR (TÜM PLATO ZATEN TAMAMEN SİT ALANI)
•AŞAĞIDA PARK EDİLSE İNSANLARI TAŞIYACAK SHUTTLE YOK (400 – 500 mt yürümek lazım)
•GİRİŞ ALANI PROJESİ, ÜSTÜNÜN KAPATILMA PROJESİ, URFA MÜZESİ PROJESİ ANKARA’D
‘SÜRÜNÜYOR’
•GİŞE YAPILIP BİLET KESİLMEDİKÇE KÜLTÜR BAKANLIĞI BEKÇİ BİLE ATAYAMIYOR!
•GİRİŞİ YAPACAK DA KÜLTÜR BAKANLIĞI / ANITLAR KURULU
•TÜM BU ACIKLI DURUMLARI SAHİPLENECEK SİVİL TOPLUM KURULUŞUMUZ YOK
VIDEO (HISTORY CHANNEL): http://www.wimp.com/unexplainedstructure/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder