Bir kaç ay önce
yurt bir sosyal sorumluluk projesi hazırlarken tanıştım Permakültür terimi ile.
Permakültür
kelimesinin tam çevirisini “Sürdürülebilir
Tarım” olarak yapabiliriz, yani doğal
ekosistemlerden örneklenen, doğal şekilde yapılan ziraat uygulamaları
denebilir.
Bu uygulamada doğal ekosistemlerdeki çeşitliliğe önem veriliyor. Sadece üründe değil, diğer yaşam şekillerinde de doğal ekosisteme uygun olmaya çalışılıyor. Yani toprak kullanımı, bitkiler, hayvanlar, mikro klima, toprak ve su yönetimi ve insan ihtiyaçlarının hepsinin birlikte göz önüne alındığı, "sürdürülebilir yerleşimler" tasarlanmaya çalışılıyor.
Bu uygulamada doğal ekosistemlerdeki çeşitliliğe önem veriliyor. Sadece üründe değil, diğer yaşam şekillerinde de doğal ekosisteme uygun olmaya çalışılıyor. Yani toprak kullanımı, bitkiler, hayvanlar, mikro klima, toprak ve su yönetimi ve insan ihtiyaçlarının hepsinin birlikte göz önüne alındığı, "sürdürülebilir yerleşimler" tasarlanmaya çalışılıyor.
Bu uygulamayı İstanbul Kızıltoprak’daki bir engelliler merkezinin bahçesinde
kullanmak istedik. Amacımız engelli çocukların bu bahçede doğa ve bitkilerle
tanışmasına imkan sağlamak, kendi başlarına bazı bakımları yapabilmeleri ve bu
bahçenin doğal yapısı nedeniyle fazla dış destek olmadan da hayatta
kalabilmesini sağlamaktı.
Az da olsa
bir mali desteğe gerek vardı. Özellikle Selda'nın büyük
çabaları sonuç verdi ve kendisinin de çaldığı Okay Temiz Ritim Atölyesi
Pazartesi grubundan arkadaşlarının, Tuğhan'ın ve benim arkadaş çevremizden
maddi yardımlar ile bir bütçe oluştu. Bu bütçe ile temel malzemeler, fidan ve
tohumlar alınabildi.
Bahçe uzun zamandır ellenmediğinden, oldukça
kötü bir durumdaydı.
Duvarın biraz daha sevimli görünmesi için,
önce beyaza boyadık.
Toprağın
zenginleştirilmesi için gerekecek olan kompost oluşturmak için hazır bir
Kompost Kutusu satın almıştık.
Kompost
(Vikipedi): Bitkisel ve hayvansal atıkların
nemli-oksijenli ortamda bozunarak organik gübre şekline dönüştürülmesidir.
Engelli çocukların
fazla uğraşmadan bunu uygulayabilmesi için hazır aldık biz, aslında bir kompost
hazırlama bölgesi her bahçenin bir köşesinde sadece bir tel çit ile kolaylıkla
yapılabilir. Burada amaç, organik çöplerin düzenli olarak buraya atılması,
bahçeden çıkan otların, yaprakların da atılması ile çeşitli katmanlar
oluşturmakta.
Bugün bu uygulamada
öğrendiklerimiz: çöp katmanları arasına karbon içeren kağıt, saman gibi
atıkların da katılması gerekiyor, asitli atıklardan (limon/portakal kabuğu,
yağlı salata artıkları, et vs.) kaçınılması gerektiği, sistemin toprak gibi
sürekli belli bir neminin olması gerektiği ve arada sırada havalandırılması
gerektiği.
Toprak uzun
zamandır ellenmediğinden, yüzeysel olarak kabartılıp, hazır hale getirildi.
Ayrıca yürüme taşları yerleştirildi. Yürüme taşlarını mahallemizde
kaldırımların değiştirilmesi sırasında sökülen ve atılacak olunan taşlardan
sağladık. Her yerde iki senede bir kaldırımlar değiştirildiğinden, bu tür atık
taşları bahçemizde kullanabiliriz ve aynı zamanda atıkları da değerlendirmiş
oluruz.
Dikilen bitkiler
özellikle çeşitlilik yaratacak ve çocuklara görsel olarak da hoş görünecek
şekilde seçildi. Çiçekli bitkiler arasında yemelik bitkiler ve baharatlar
serpiştirildi. Özellikle bakla taneleri, toprağın iyileştirilmesine katkıda
bulunacaklarmış.
Biyolojik
çeşitlilik (Vikipedi): Yoğun tarımdaki mono
kültüre karşılık, permakültürde karışık ekim ve çeşitliliğin artması
zararlılarla birlikte, bunları dengeleyen diğer türlerin çoğalmasını ve
sağlıklı ürün yetiştirilmesini sağlar. Bu sistemde böcek öldürücü tarım
ilaçlarına gerek kalmaz. Ayrıca verimli bir üretim için gerekli olan dölleyici
arı ve diğer böceklerin bölgede hazır bulunması garanti edilmiş olur.
Toprak iyileştirme (Vikipedi): Baklagiller ile yapılan yeşil gübreleme, organik madde miktarını artırarak
bakteriyel aktivitenin artmasını sağlar. Bakteriyel aktivite artışı alkalin
toprak pH'ını düşürür, ayrıca toprağa azot sağlar. Alkalin topraklarda taban
taşının kırılması, toprakta yatay kanallar açılması doğal yıkama yoluyla toprak
pH'ını düşürebilir. Organik maddelerle yapılan malç uygulaması da uygun ısı ve
nem koşulları sağlayarak, ayrıca topraktaki organik malzemeye katkı yaparak
toprak pH dengesine olumlu katkılar yapar. Toprağın idrar, dışkı, kemik unu,
kan, tüy gibi hayvansal atıklarla iyileştirilmesi, bitkisel atıkların veya
yanma artıklarının toprağa verilmesi verimliliğin sürdürülmesine yardımcı olur.
Ayrıca bu konuda biyolojik kömür (ing. biochar) üzerinde durulabilecek diğer
başlıklardandır.
Permakültürde mümkün
oldukça geri dönüşüm malzemelerinin kullanılması tercih edilmektedir. Boş
yoğurt kapları ve konserve kutuları ufak çiçek dikimleri için çok uygundur.
Hatta boyuna yarısı kesilen PET şişelerde kullanılabilir. Bu malzemeleri
vidalarla duvara tutturabiliriz ya da bizim yaptığımız gibi, ip veya zincirle
askılar yaparak asabiliriz. Ayrıca yine görsel olarak çocukların hoşuna gitmesi
için bu kutuları süsleyebiliriz de.
Mesela bunu kuşlara suluk olarak hazırladık.
Bu saksı kutusunu
Hayri Ustanın oğlu Fatih tekerlekli sandalyedeki çocuklar için imal etti.
Böylece tekerlekli sandalye ile de buna erişilebilecek ve sandalyede oturan
çocuk ekim ve hasat yapabilecek.
Tüm bitki, fidan ve
tohumların dikimi yapıldıktan sonra, saman ile malç uygulandı. Malç kelimesi de
ilk defa duyduğum bir şeydi. Toprağın üstü ekimden sonra saman, talaş gibi
malzemeler ile örtülüyor. Böylece toprağın nem kaybı yavaşlamış oluyor, yabani
otlar ışık alamadığından gelişemiyor. Malç tabakası altında uygun sıcaklık ve
nem oluştuğundan, solucan ve mantarlar da gelişip, biyolojik aktivite artar.
Tabii ki tüm
işlerin bitmesinden sonra tüm bitkiler ve kompost kutusu sulanarak, “can suyu”
verildi ve gereken nem oranı sağlandı. İlk görüntü olarak fazla bir görsellik
oluşmadı ise de, kısa bir süre sonra tohumlar yeşerdiğinde, burası çok güzel ve
aynı zamanda eğitici bir alan olacağına inanıyorum.
Bu uygulamada ilk başta Selda olmak üzere, tük
katkı sağlayanlara çok teşekkür ediyor ve herkesin bahçesinde permakültür
uygulayacağı günleri ümit ediyorum.
Konuk Yazar içeriğidir:
Facebook Hasan Oral
ne kadar hoş bir çalışma olmuş...
YanıtlaSilartmasını diliyor ve emeği geçenleri tebrik ediyorum.
ilginiz için teşekkürler..
Sil